Reishi Mantarının 6 Faydası (Artı Yan Etkileri ve Dozu)
Doğu tıbbı, birçok farklı bitki ve mantarı kullanıyor. İlginç bir şekilde reishi mantarı oldukça popüler.
Bağışıklık sistemini desteklemek ve kansere karşı savaşmak gibi birçok potansiyel sağlık faydası var. Yine de bu mantarın güvenliği son zamanlarda soru işaretlerinin ortaya çıkmasına neden oldu.
Bu makalede reishi mantarının fayda ve riskleri hakkında bilmeniz gerekenleri sunuyoruz.
Reishi Mantarı Nedir?
Aynı zamanda Ganoderma lucidum ve lingzhi olarak da bilinen reishi mantarı Asya’nın sıcak ve nemli bölgelerinde yetişen bir mantar türüdür (1).
Uzun yıllardır bu mantar Doğu tıbbının önemli bir parçası olarak kullanılmıştır (1, 2).
Mantar içerisinde triterpenoidler, polisakkaridler ve peptidoglikanlar dahil olmak üzere sağlık etkileri olan farklı moleküller vardır (3).
Mantar taze olarak tüketilebileceği gibi bu molekülleri içeren mantar tozu veya özü olarak da yaygın olarak tüketilmekte.
Mantarın farklı formları hücreler, hayvanlar ve insanlar üzerine test edilmiştir.
Aşağıda reishi mantarının 6 bilimsel olarak ele alınan faydası yer alıyor. İlk üç fayda güçlü kanıtlarla desteklenirken diğer faydalarla ilgili destekler düşük kesinliğe sahip.
1- Bağışıklık Sistemini Destekleme
Reishi mantarının en önemli etkilerinden biri bağışıklık sistemini desteklemesi (4).
Bazı detaylar henüz kesin olmasa da laboratuvar çalışmaları, reishinin bağışıklık sisteminin kritik bir parçası olan beyaz kan hücresi genlerini etkileyebildiğini göstermektedir.
Ayrıca bu çalışmalar bazı reishi türlerinin beyaz kan hücrelerindeki enflamasyon yollarını değiştirebileceğini bulmuştur (5).
Kanser hastaları üzerinde yapılan araştırmalar, mantarda bulunan bazı moleküllerin, doğal öldürücü hücre olan adlandırılan beyaz kan hücre türlerinin aktivitesini arttırabileceğini göstermiştir (6).
Doğal öldürücü hücreler, vücuttaki enfeksiyonlara ve kanser karşı savaşır (7).
Başka bir çalışma ise reishinin kolorektal kanser gibi diğer beyaz kan hücrelerinin (lenfosit) sayısını arttırabileceğini bulmuştur (2).
Reishi mantarının bağışıklık sistemi faydalarının çoğu hastalar üzerinde olsa da sağlıklı insanlara da yardımcı olabileceğine dair kanıtlar bulunmuştur.
Yapılan çalışmalardan birinde mantarın, stresli koşullara maruz kalan sporculara enfeksiyon ve kanserle mücadeleye yardımcı olmak için lenfosit fonksiyonlarını iyileştirdiği görülmüştür (8, 9).
Yine de sağlıklı yetişkinler üzerinde yapılan diğer çalışmalar, 4 hafta boyunca reishi özü kullandıktan sonra bağışıklık fonksiyonlarında veya enflamasyonda biri iyileşme göstermemiştir (10).
Genel olarak reishinin beyaz kan hücreleri ve bağışıklık fonksiyonları üzerinde etkisi olduğu açıktır. Sağlıklı ve hasta bireyler üzerindeki faydalarını belirlemek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.
ÖZET
Reishi mantarı, enfeksiyon ve kanserle savaşan beyaz kan hücrelerine etki ederek bağışıklık fonksiyonlarını arttırabilir. Bu özellikle hastalarda meydana gelirken sağlıklı bireyler üzerinde elde edilen sonuçlar farklılık göstermektedir.
2-Resihi Mantarı Kanser Karşıtı Özellikleri
Birçok insan, kanserle savaşma potansiyel nedeniyle bu mantarı tüketir (11, 12).
Aslında göğüs kanserini atlatan 4.000 kadın üzerinde yapılan bir çalışma, katılımcıların %59’unun reishi mantarı tükettiğini bulmuştur (13).
Ayrıca laboratuvar ortamında yapılan bazı çalışmalar, bu mantarın kanser hücrelerini öldürmeye yol açabileceğini göstermiştir (14, 15, 16).
Yine de bu çalışmaların sonuçları, bu mantarın hayvan veya insanlarda aynı derecede etkili olacağını göstermez.
Bazı araştırmalar, testosteron hormonu üzerindeki etkilerinden dolayı reishinin prostat kanserine karşı faydalı olup olamayacağını araştırmıştır (17, 18).
Vaka çalışmalarından biri bu mantarda bulunan moleküllerin insanlarda prostat kanserini engelleyebileceğini gösterse de daha geniş kapsamlı devam çalışmaları bu bulguları desteklememektedir (19, 20).
Reishi mantarı aynı zamanda kolorektal kanserini engelleme ve bu kansere karşı savaşmadaki rolü açısından da incelenmiştir (2, 21).
Bazı araştırmalar, reishi ile yapılan bir yıllık tedavinin kalın bağırsaktaki tümör sayısını ve boyutunu azalttığını göstermiştir (21).
Ayrıca birden fazla çalışmanın detaylı bir şekilde raporlandığı çalışma, mantarın kanser hastalarına faydalı etkiler olabileceğini göstermektedir (22).
Bu faydalar arasında, kanserle savaşmaya yardımcı olan beyaz kan hücrelerinin aktivitesinin artması ve kanser hastalarında genel yaşam kalitesinin yükselmesi var.
Yine de araştırmacılar, reishinin geleneksel tedavilerin yerine geçmek yerine bu tedavilerle birlikte uygulanması gerektiğini belirtmektedir (22).
Ayrıca, reishi mantarı ve kanser ilişkisi üzerine yapılan çalışmaların çoğu yüksek kaliteye sahip değildir. Bu nedenle bu konu üzerinde daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır (11, 23).
ÖZET
Reishi mantarı kanseri önleme veya tedavi etme konusunda umut vaat etse de standart tedavinin parçası haline gelmeden önce daha fazla bilgiye ihtiyaç vardır. Yine de bazı vakalarda normal bakıma ek olarak kullanılabilir.
3- Reishi Mantarı Halsizlik ve Depresyona Karşı Savaşabilir
Reishinin bağışıklık sistemine olan etkileri sıklıkla vurgulanmaktadır ama bu mantarın farklı avantajları da vardır.
Bunlar arasında halsizliği ve depresyonu azaltma ve genel yaşam kalitesini arttırma yer alır.
Çalışmalardan biri mantarın etkilerini ağrı, acı, baş dönmesi, baş ağrısı ve huzursuzluk ile ilişkili bir hastalık olan sinir zayıflığı olan 132 kişi üzerinde inceledi. (24).
Araştırmacılar, takviyeleri 8 hafta boyunca kullandıktan sonra halsizliğin azaldığını ve genel iyiliğin arttığını bulmuştur.
Göğüs kanserini atlatan 48 kişilik grup üzerinde yapılan başka bir çalışma ise 4 hafta boyunca reishi tozunun kullanılmasının halsizliği azalttığını ve yaşam kalitesini arttırdığını bulmuştur (25).
Ayrıca, çalışmaya katılan kişiler daha az anksiyete ve depresyon deneyimlemiştir.
Reishi mantarı, belirli hastalıkları olan kişiler için umut vaat etse de sağlıklı kişilere fayda sağlayıp sağlamayacağı kesin değildir.
ÖZET
Bazı ön çalışmalar, reishi mantarının anksiyete ve depresyonu azalttığın ve bazı medikal durumlarda yaşam kalitesini arttırdığını göstermiştir.
4–6. Reishi Mantarı Diğer Potansiyel Faydaları
Bağışıklık sistemi ve yaşam kalitesi üzerindeki etkilerin aynı sıra reishi mantarı, diğer potansiyel sağlık faydaları açısından da ele alınmıştır.
4- Kalp Sağlığı
26 kişi üzerinde yapılan 12 haftalık bir çalışma, reishi mantarının “iyi” HDL kolesterolünü arttırdığını ve trigliseritleri azalttığını bulmuştur (26).
Yine de sağlıklı yetişkinler üzerinde yapılan araştırmalar kalp hastalığı risk faktörlerinde herhangi bir iyileşme göstermemiştir (10).
Ayrıca geniş bir analiz, 400 kişiyi içeren beş farklı araştırmayı inceledikten sonra kalp sağlığına faydalı bir etkisi olmadığını göstermiştir. Araştırmacılar, 16 haftaya boyunca reishi mantarının tüketilmesinin kolesterol seviyelerinde bir azalma göstermediğini bulmuştur (27).
Genel olarak reishi mantarı ve kalp sağlığı konusunda daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
5- Kan Şekeri Kontrolü
Birçok çalışma, reishi mantarında bulunan moleküllerin hayvanlarda kan şekerini düşürebildiğini bulmuştur (28, 29).
İnsanlar üzerinde yapılan bazı ön çalışmalar da benzer bulguları göstermiştir (30).
Yine de bu araştırmaların çoğu, bu faydaları desteklememektedir. Yüzlerce katılımcıyı değerlendirdikten sonra araştırmacılar açlık kan şekerinde bir iyileşme bulmamıştır (27).
Yemekten sonra ölçülen kan şekeri açısından sonuçlar farklılık göstermektedir. Bazı durumlarda reishi mantarı kan şekerini düşürürken bazı durumlarda plasebodan daha kötü bir etki göstermiştir.
Diğer alanlarda olduğu gibi bu alanda da daha fazla araştırmaya ihtiyaç vardır.
6-Antioksidan İçeriği
Antioksidanlar, hücre hasarlarını önlemeye yardımcı olabilecek moleküllerdir (31).
Bu önemli fonksiyonları nedeniyle, vücuttaki antioksidan seviyelerini arttırabilen yiyecek ve takviyelere yoğun bir ilgi vardır
Birçok kişi reishi mantarının bu amaç için etkili olduğunu öne sürmektedir.
Yine de yapılan çalışmalar, 4-12 hafta boyunca mantarı tükettikten sonra kandaki iki önemli antioksidan enzimi seviyesinde herhangi bir değişim bulmamıştır (10, 26).
ÖZET
Az sayıda araştırma, reishi mantarının iyi kolesterol veya kan şekeri seviyelerini iyileştirebileceğini göstermektedir. Yine de araştırmaların çoğu, bu mantarın kolesterol, kan şekeri veya antioksidan seviyeleri açısından bir iyileşme sunmadığını göstermektedir.
Önerilen Doz Kullanılan Forma Göre Değişiklik Gösterir
Bazı yiyeceklerin veya takviyelerin aksine, reishi mantarının dozu, kullanılan türüne göre önemli ölçüde değişebilir (12).
En yüksek dozlar, mantar olarak tüketildiğinde görülür. Bazı durumlarda doz, mantarın boyutuna göre 25-100 gram arasında değişebilir (32, 33).
Genel olarak mantarın kurutulmuş özü kullanılır. Bu durumda kullanılacak olan doz, mantarın kendisini tüketmekten yaklaşık olarak 10 kat daha az olmalıdır (10).
Örneğin 50 gram reishi mantarına karşılık 5 gram mantar özü tüketilebilir. Mantar özünün dozları değişkenlik gösterse de genellikle günlük 1,5-9 gram arasında değişir (27).
Ayrıca bazı takviyeler, özün sadece belirli kısımlarını kullanır. Bu durumda önerilen doz, yukarıda verilen rakamlardan çok daha düşük olacaktır.
Önerilen doz kullanılan mantar formuna bağlı olarak değişebileceği için hangi formun kullanıldığı doz ayarlamada önemlidir.
ÖZET
Reishi mantarının dozu, kullanılan mantar formuna göre değişiklik gösterir. Bu nedenle hangi formun kullanıldığını bilmek önemlidir. Mantarın kendisi tüketilecekse daha yüksek dozlar tercih edilebilir. Mantar özü tüketilecekse daha düşük dozlar tercih edilmelidir.
Reishi Mantarı Olası Yan Etkiler ve Tehlikeleri
Popülerliğine rağmen, reishi mantarının güvenliğini sorgulanmaktadır.
Bazı araştırmalar, 4 ay boyunca reishi mantarı tüketen kişilerin plasebo alan kişilere göre yan etki yaşama olasılığının neredeyse iki kat daha fazla olduğunu göstermektedir (22).
Yine de bu etkiler hafiftir ve mide rahatsızlığı veya sindirim sorunları şeklinde ortaya çıkar. Karaciğer sağlığı üzerinde olumsuz bir etkisi olduğu belirtilmemiştir.
Diğer araştırmalar ise reishi mantar özünün dört hafta boyunca kullanılmasının, sağlıklı yetişkinlerin karaciğer veya böbrek fonksiyonlarında bir kötüleşme olmadığını göstermiştir (10).
Bu bulguların aksine, iki vaka çalışmasında önemli karaciğer sorunları gözlenmiştir (34, 35).
Bu vaka çalışmalarındaki kişiler, daha önce herhangi bir sorun yaşamadan reishi mantarı kullanmış olsa da toza geçtikleri zaman ciddi yan etki yaşamıştır.
Bu da mantarın gözlenen karaciğer hasarından sorumlu olup olmadığını veya sorunun toz özle ilgili olup olmadığını belirlemeyi zor hale getirmektedir.
Aynı zamanda reishi mantarı üzerinde yapılan çalışmaların güvenlik verisi sunmadığını ve bu nedenle bilgileri kısıtlı olduğunu belirtmek de önemlidir (22).
Yine de reishi tüketmemesi gereken gruplar olabilir.
Bu gruplar arasında hamileler, emziren kadınlar, kan rahatsızlığı olanlar, ameliyat olacak kişiler veya düşük tansiyonu olan kişiler yer alır (36).
ÖZET
Reishi mantarı üzerinde yapılan bazı araştırmalar güvenlik bilgisi sunmamakla beraber bazıları ise mantarı birkaç ay boyunca kullanmanın güvenli olduğunu göstermektedir. Yine de reishi özüyle ilişkili ciddi karaciğer hasarı vakaları da bildirilmiştir.
Sonuç
Reishi mantarı, Doğu tıbbında yaygın olarak kullanılan bir mantar türüdür.
Beyaz kan hücreleri üzerindeki etkileri nedeniyle özellikle de kanser gibi hastalığı olan kişilerde bağışıklık sistemini destekleyebilir.
Bu mantar aynı zamanda bazı kanser türlerinde tümör boyutunu ve sayısını azaltmaya yardımcı olabileceği gibi bazı kanser hastalarının yaşam kalitesini de arttırabilir.
İnsanlar üzerinde yapılan araştırmaların çoğu kolesterol, kan şekeri veya antioksidan seviyelerinde bir iyileşme olduğunu göstermese de bazı vakalarda halsizlik veya depresyonu etkili bir şekilde azaltabildiği gösterilmiştir.
